1950’li yıllardan itibaren bugün bildiğimiz şekliyle düzenlenmeye başlayan ve günümüzde dünyanın en büyük spor organizasyonlarından birisi olan Formula 1, dünyanın dört bir yanından hayranlara sahip. Bu yazın en çok beklenen filmlerinden, başrolüne Brad Pitt’i taşıyan F1: The Movie’nin de Türkiye’de 27 Haziran’da gösterime girmesi bekleniyor.
Fakat elbette sinema Formula 1 organizasyonunu konusu hâline getirmeye de fazlasıyla alışık. Uzun yıllardır bu motor sporları fenomenini takip eden onlarca film izledik. Bu rehberde de yıllar içerisinde seyircinin hafızasında iz bırakan 10 yarış filmini bir araya getiriyor ve sizleri hem hafızaları tazelemeye hem de yeni Formula 1 filmine hazırlık yapmaya davet ediyoruz.
Grand Prix (1966)
Formula 1’i merkezine yerleştiren erken dönem yapımlardan 1966 tarihli Grand Prix, o yılın sezonunu kurmaca bir evrende, dört farklı pilotu takip eden bir hikâyede bir ele alıyor. Yönetmenliğini John Frankenheimer’ın, senaristliğini ise Robert Alan Aurthur’un üstlendiği film farklı ülkelerden pek çok oyuncuyu kadrosunda bulundururken arşiv görüntüleri ve bazı önemli pilotların cameo’larıyla bir belgesel niteliği de kazanıyor. Grand Prix gösterime girdiği dönemde o yılın en çok izlenen filmlerinden birisi olmuş ve bilhassa teknik kabiliyetiyle seyircinin beğenisini kazanmıştı. Film bu kategorilerde kazandığı üç Oscar ödülüyle başarısını taçlandırmıştı. Grand Prix bilhassa yarış dinamiğinin ve Formula 1 organizasyonunun doğasına dair sinemasal karşılıklar üretmek bakımından ciddi önem taşıyor.
Le Mans (1971)
1971 yapımı Le Mans, Fransa’nın Le Mans şehrinde düzenlenen yarış organizasyonu “24 Heures du Mans”ı takip eden kurmaca bir yapım. Aynı yıl düzenlenmiş kurmaca bir yarışı odağına alan filmin başrolünde dönemin en büyük yıldızlarından Steve McQueen yer alıyor. Lee H. Katzin’in yönetmenliğini üstlendiği film bir önceki yıldan arşiv görüntülerinin de kullanımıyla bu önemli organizasyona dair bir belge niteliği de oluşturuyor. Filmin çekimlerinin de bu yılın gerçek 24 Heures du Mans organizasyonu sırasında gerçekleştirildiği notunu da düşmek gerek. 1923 yılından beri düzenlenen ve motor sporlarının en prestijli organizasyonlarından birisi olan 24 Heures du Mans’ı tanımak ve Formula 1 dünyasının alternatiflerini tecrübe etmek bakımından da kıymetli bir deneyim vaat ediyor Le Mans.
Senna (2010)
Formula 1 tarihinin en önemli pilotlarından Brezilyalı Ayrton Senna’nın hayatına odaklanan belgesel Senna, Formula 1 filmleri denince ilk akla gelen yapımlardan biri. Yönetmenliğini Amy ve Diego Maradona gibi önemli belgesellerde de imzası bulunan İngiliz yönetmen Asif Kapadia’nın üstlendiği belgesel, 34 yaşındaki beklenmedik ölümüne kadar Formula 1’i üç kez kazanmış Brezilyalı pilotun kariyerini takip ediyor. Temel olarak arşiv görüntülerinin kullanıldığı ve klasik belgesel formundan farklı bir görüntü çizen Senna, yalnızca motor sporlarının değil belgesel meraklısı herkesin ilgisini çekebilecek, anlatı gücü yüksek bir film. Senna, bilhassa BAFTA ödüllerinde bu başarısının sonuçlarını elde etmiş ve En İyi Belgesel ile En İyi Kurgu dallarında ödülü kazanmıştı.
Rush (2013)
Ron Howard imzalı Rush için tüm zamanların en meşhur Formula 1 filmi demek hiç de abartılı olmaz. Motor sporlarının gördüğü en büyük rekabetlerden birisini, İngiliz James Hunt ve Avusturyalı Niki Lauda çekişmesini takip eden film iki farklı ucu temsil eden karakterleri ve dinamik yapısıyla dikkat çekiyor. Daniel Brühl ve Chris Hemsworth gibi iki önemli oyuncuyu bir araya getiren yarış filminin senaryosu ise Peter Morgan’a ait. Temel olarak 1976 Formula 1 sezonunu takip ettiğimiz filmin müziklerinde ise efsanevi isim Hans Zimmer’in imzası mevcut. Hem gösterime girdiği ilk dönemde hem de sonrasındaki platform yayınlarıyla seyircinin sevgisini kazanan Rush, günümüzde en iyi spor filmleri listelerinin de olağan adaylarından birisi konumunda.
1 (2013)
Aynı zamanda 1: Life On The Limit adıyla da tanınan 1, genel olarak Formula 1 tarihini takip eden bir belgesel. Yönetmenlik koltuğunda Paul Crowder'ın oturduğu, başarılı oyuncu Michael Fassbender'in de seslendirme görevini üstlendiği belgesel, organizasyonu başlangıç döneminden 1994 yılında Senna’nın ölümüne kadar takip ediyor. Bu sporu her yönüyle, tarihsel bir bakış açısıyla ele alan belgesel klasik bir form izlerken Formula 1’e dair temel noktaları merak eden izleyiciler için kaçırılmaması gereken bir çalışma. Öte yandan başarı uğruna hayatlarını ortaya koyan karizmatik pilotların yaşantısına daha yakından bakmak için de oldukça kıymetli bir tanıklık işlevine sahip. 1, bu listede adını geçirdiğimiz pek çok büyük pilotu görmek için de önemli bir fırsat sunuyor.
McLaren (2017)
Yeni Zelanda yapımı McLaren, kendi ismiyle kurduğu yarış markası McLaren’le ünlenen Bruce McLaren’in hayatını takip ediyor. Kendisi de Yeni Zelandalı olan McLaren’ın birçok bakımdan meslektaşlarından farklı özellikler barındıran hayat hikâyesi hem Formula 1 tarihine dair önemli bir parantez açıyor hem de beklenmedik başarıların ilham verici doğasına dair bir hikâye anlatmaya girişiyor. Roger Donaldson’ın yönettiği film, birçok meslektaşı gibi çok erken yaşta, 32 yaşında hayatını kaybeden Bruce McLaren’in yaşam öyküsü üzerinden pilotluk mesleğini ele alıyor. McLaren, yarış pilotluğunun doğasına ve sıradışı dinamiklerine dair ilginç bir örneği insani bir bakış açısıyla deneyimlemek bakımından dikkati fazlasıyla hak ediyor. Öte yandan McLaren gibi Formula 1’in önemli markaları arasında yer alan takımın geçmişini merak edenlere de keyifli bir seyir vaat ediyor.
Ford v Ferrari (2019)
Yönetmenliğini James Mangold’un üstlendiği Ford v Ferrari, yakın dönemin en başarılı yarış filmlerinden biri. 1966 yılındaki 24 Hours of Le Mans yarışını merkezine alan Ford v Ferrari, buradaki Ferrari hegemonyasına karşı mücadele veren Ford takımına odaklanıyor. Telluride Film Festivali’nde dünya prömiyerini yapan ve başrollerinde Matt Damon ile Christian Bale’ın yer aldığı film Mangold’un rejisi, Bale ve Damon’ın oyunculuk performansları ve başta kurgu ile ses tasarımı olmak üzere teknik kabiliyetiyle beğeni kazanmıştı. En İyi Film de dahil olmak üzere dört dalda Oscar adaylığı kazanan film En İyi Kurgu ve En İyi Ses Kurgusu dallarında Oscar heykelciğine layık bulunmuştu.
Schumacher (2021)
Schumacher, Formula 1’i motor sporları dünyasının ötesine taşıyan ve tüm zamanların en başarılı sporcularından birisi unvanını rahatlıkla verebileceğimiz Alman pilot Michael Schumacher’in hayatına odaklanıyor. Bir Netflix yapımı olan belgesel, Schumacher’in efsanevi kariyeri ve Ferrari takımını yeniden zirveye taşıyan 2000-2004 hegemonyasının yanı sıra pilotun özel hayatından detaylara da yer veriyor. 2013 yılının sonunda geçirdiği talihsiz bir kayak kazası sonucu beyni hasar gören ve komaya giren sporcunun hayatı bu dönemde yeniden ciddi bir gündem oluşturmuştu. Schumacher, gündemi bu denli değiştirebilen bir figürü keşfetmeye davet ediyor izleyicisini. Almanya yapımı filmin yönetmenlik koltuğunda ise Hanns-Bruno Kammertöns, Vanessa Nöckerve Michael Wech oturuyor.
Ferrari (2023)
Tüm dünyada “araba” kelimesinin en yüksek ifadesi olarak yerleşmiş ikonik İtalyan markası Ferrari’ye odaklanan Ferrari markanın yaratıcısı Enzo Ferrari’nin yaşamına odaklanan bir biyografi filmi. Michael Mann’in yönettiği, başrolündeki Adam Driver’ın yanı sıra Penélope Cruz’un da oyuncu kadrosunda yer aldığı film dünya prömiyerini Venedik Film Festivali’nin ana yarışmasında yapmıştı. Eleştirmenlerden ortalama üzeri notlar alan Ferrari, esas olarak merkezine Formula 1’den ziyade Ferrari markasını koyuyor olsa da Formula 1 tarihinin Ferrari ismi olmadan yazılamayacağı düşünülürse Enzo Ferrari’nin hayatı da bu listede yer almayı fazlasıyla hak ediyor. Filmin Enzo Ferrari: The Man, the Cars, the Races, the Machine adlı biyografiden yola çıkılarak yaratıldığını da notlar arasına eklemek gerek.
Gran Turismo (2023)
Gran Turismo, 1997 yılından beri video oyunları dünyasının temel yarış oyunu markalarından birisi olma özelliğine sahip bir oyunu beyazperdeye uyarlıyor. Yönetmenliğini Neill Blomkamp’ın üstlendiği film bu oyunun oyunculuğundan profesyonel yarış pilotluğu kariyerine uzanan ilham verici hayat hikâyesiyle dikkat çeken Jann Mardenborough’yu takip ediyor temel olarak. David Harbour, Orlando Bloom ve Archie Madekwe’nin hayat verdiği üç karakterin birbirlerinde yankı bulan, beklenmedik ve şaşırtıcı öykülerini odağına alan film, zoru başarmak üzerine kurulu bir temaya da sahip. Oyunun hayranlarının yıllarca büyük merakla beklediği ve sonunda seyircisine kavuşan filmi son dönemde sayıları giderek artan video oyunu uyarlamaları silsilesinin dikkat çekici bir örneği olarak da görmek mümkün.
En iyi 10 yarış filmini Türkiye’den çevrimiçi izleyin
JustWatch ekibinin hazırladığı streaming rehberi sayesinde tüm zamanların en iyi 10 yarış filmine ulaşın. Motor sporlarına, başarı öykülerine ve ölümcül rekabetlere uzanan bu liste kurmacadan belgesele birçok farklı türdeki yarış filmlerini bir araya getiriyor. Dünyanın en büyük streaming rehberi olan JustWatch’u kullanarak Prime Video, Disney+ ve MUBI gibi diğer platformlardaki yapımlara da göz atabilirsiniz.
